Giới thiệu về làng tranh Đông Hồ

Làng nghề làm tranh Đông Hồ xưa là làng nghề nổi tiếng xứ kinh Bắc làm tranh dân gian. Làng tranh làm trên bờ nam Sông Đuống, thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Nếu di chuyển từ TP Hà Nội về làng tranh chừng trên 25 km.Làng Đông Hồ người dân địa phương còn gọi là Làng Hồ.

Làng tranh, quanh năm tiếp đón rất nhiều khách du lịch trong ngoài nước và quốc tế đến thăm và mua tranh Đông Hồ. Những bức tranh dân gian Đông hồ ngày nay được các khách sạn, nhà hàng tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh trang trí để giới thiệu với du khách quốc tế về sản phẩm nghệ thuật truyền thống của Việt Nam với thế giới.

Nếu từ Hà Nội du khách muốn đi Đông Hồ du khách sẽ đi theo đường Quốc lộ 5 rồi qua phố Sủi, chợ Keo, chợ Dâu là đến phố Hồ- thuộc Huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh rẽ vào Làng Hồ.

Ngày xưa làng Đông Hồ còn có tên gọi là làng Mái. Cái tên làng Mái được các cụ làng Đông Hồ thể hiện qua mấy câu ca:

Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Có về làng Mái với anh thì về
Làng Mái có lịch có lề
Có sông tắm mát có nghề làm tranh.

Làng Đông Hồ nằm ngay kề bờ sông Đuống, ngày xưa chỉ cách sông một con đê, đó là ý trong câu “Có sông tắm mát có nghề làm tranh”. Ngày nay, do sự bồi lấp của dòng sông nên từ đê ra đến mép nước giờ khá xa.

Còn “làng Mái có lịch có lề” thì nghĩa là gì? Tục ngữ Việt Nam có câu: giấy rách phải giữ lấy lề. Chữ “lề” ở đây tượng trưng cho những quy tắc đạo đức của người xưa, rất trọng danh dự, khí tiết. Còn dân làng Mái, dân nghệ thuật rất trọng lời ăn tiếng nói. Không như nhiều làng quê khác, người dân làng Hồ, nhất là phụ nữ, ăn nói rất lịch lãm, trên dưới thưa gửi rất rõ ràng. Người làng kể rằng kể cả từ xưa, rất hiếm khi trong làng có tiếng người mắng chửi nhau.

Ngày nay, tranh dân gian làng Hồ bây giờ không được tiêu thụ nhiều như trước. Trước đây có 17 dòng họ tất cả đều làm tranh. Nhưng ngày nay, dân làng Hồ hiện chủ yếu sống bằng nghề làm vàng mã.

Hiện nay chỉ còn hai gia đình nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế và Nguyễn Hữu Sam cùng con cháu là theo nghề tranh, gìn giữ di sản tranh Đông Hồ.

Ngày xưa, làng Đông Hồ có chợ tranh tấp nập dịp tháng Chạp (tháng 12 Âm lịch) với 5 phiên chợ vào các ngày 6, 11, 16, 21, 26. Trong mỗi phiên chợ có hàng nghìn, hàng triệu bức tranh các loại được mang ra bán cho lái buôn, hoặc bán lẻ cho các gia đình mua về làm tranh treo Tết để mang phú quý, vinh hoa cho nhà mình. Sau phiên chợ tranh cuối cùng (26/12 Âm lịch) những gia đình nào còn lại tranh đều bọc kín đem cất chờ đến mùa tranh năm sau mang ra chợ bán

Hàng năm làng Hồ có hội làng vào rằm tháng vào 3 âm lịch. Trong hội làng có những nghi thức truyền thống như tế thần, thi mã, thi tranh rất vui vẻ. Làng còn có các làn điệu dân ca như:

Hỡi anh đi đường cái quan
Dừng chân ngắm cảnh mà tan nỗi sầu
Mua tờ tranh điệp tươi màu
Mua đàn gà lợn thi nhau đẻ nhiều.